شبکه اپتیمیسم چیست و چگونه باعث بهبود عملکرد اتریوم می‌شود؟
با رشد روزافزون کاربردهای بلاک‌چین اتریوم، به ویژه در زمینه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) و توکن‌های غیرمثلی (NFT)، این شبکه با مشکلاتی نظیر شلوغی و افزایش هزینه‌های تراکنش‌ها مواجه شده است. برای رفع این چالش‌ها، راه‌حل‌های لایه دوم مانند شبکه اپتیمیسم (Optimism) به وجود آمده‌اند. در این مطلب از سکه دیجیتال به بررسی کامل شبکه اپتیمیسم، نحوه عملکرد آن، مزایا، معایب و نقش آن در بهبود تجربه کاربری اتریوم می‌پردازیم.
شبکه اپتیمیسم چیست؟
شبکه اپتیمیسم یکی از پروژه‌های لایه دوم است که با هدف کاهش هزینه‌های تراکنش و افزایش سرعت در شبکه اتریوم طراحی شده است. این شبکه از تکنیکی به نام رول‌آپ‌های خوش‌بینانه (Optimistic Rollups) استفاده می‌کند که به تراکنش‌ها امکان می‌دهد به صورت دسته‌ای و فشرده شده به اتریوم ارسال شوند. به این ترتیب، تعداد زیادی از تراکنش‌ها به صورت همزمان پردازش می‌شوند و در نتیجه هزینه‌ها کاهش یافته و سرعت تراکنش‌ها افزایش می‌یابد.
شبکه اپتیمیسم به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) خود را به راحتی و با هزینه کمتر روی اتریوم اجرا کنند و در عین حال امنیت بالای شبکه اصلی را نیز حفظ کنند. این ویژگی‌ها باعث شده است که اپتیمیسم به یکی از محبوب‌ترین راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری اتریوم تبدیل شود.
رول‌آپ خوش‌بینانه چیست؟
برای درک بهتر شبکه اپتیمیسم، لازم است با مفهوم رول‌آپ خوش‌بینانه آشنا شویم. در این تکنیک، تراکنش‌ها ابتدا در لایه دوم (شبکه اپتیمیسم) انجام می‌شوند و سپس به صورت دوره‌ای به بلاک‌چین اصلی اتریوم منتقل می‌شوند. برخلاف برخی دیگر از روش‌های مقیاس‌پذیری، در رول‌آپ‌های خوش‌بینانه فرض بر این است که تمام تراکنش‌ها صحیح و معتبر هستند و نیازی به تایید آن‌ها در لحظه وجود ندارد.
با این حال، شبکه اپتیمیسم این امکان را فراهم می‌کند که در صورت وجود تقلب یا تراکنش‌های نادرست، نودهای اعتبارسنج (Validators) بتوانند به راحتی آن‌ها را شناسایی و اصلاح کنند. این کار به وسیله مکانیزم خاصی به نام چالش و تایید تراکنش‌ها انجام می‌شود. در این مکانیزم، اگر کاربری تراکنشی را چالش کند و ثابت شود که تراکنش معتبر نیست، آن تراکنش رد شده و هزینه اضافی به کاربر متخلف تعلق می‌گیرد.
مزایای استفاده از شبکه اپتیمیسم
شبکه اپتیمیسم مزایای بسیاری دارد که در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. کاهش هزینه تراکنش‌ها
با استفاده از شبکه اپتیمیسم، هزینه‌های تراکنش‌ها به طرز قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. این ویژگی به ویژه برای کاربرانی که به دنبال انجام تراکنش‌های مکرر و کوچک هستند، بسیار کاربردی است.
۲. افزایش سرعت تراکنش‌ها
شبکه اپتیمیسم با استفاده از تکنولوژی رول‌آپ، تعداد زیادی از تراکنش‌ها را به صورت همزمان پردازش می‌کند. این موضوع باعث افزایش سرعت تراکنش‌ها می‌شود و کاربران می‌توانند بدون تأخیر زیاد تراکنش‌های خود را انجام دهند.
۳. حفظ امنیت شبکه اتریوم
یکی از چالش‌های اصلی راه‌حل‌های لایه دوم، حفظ امنیت است. شبکه اپتیمیسم از امنیت بالای شبکه اصلی اتریوم بهره میبرد و تراکنش‌ها در نهایت بر روی اتریوم ثبت می‌شوند، به همین دلیل امنیت آن‌ها به خطر نمی‌افتد.
۴. سازگاری با قراردادهای هوشمند
اپتیمیسم به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که قراردادهای هوشمند خود را بدون نیاز به تغییرات گسترده از شبکه اصلی اتریوم به اپتیمیسم منتقل کنند. این ویژگی باعث شده است که توسعه‌دهندگان بتوانند به راحتی از امکانات و مزایای این شبکه بهره‌مند شوند.
تفاوت اپتیمیسم با سایر راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری
شبکه اپتیمیسم تنها راه‌حل مقیاس‌پذیری برای اتریوم نیست و راه‌حل‌های دیگری نیز مانند زک رول‌آپ‌ها (ZK Rollups) و کانال‌های استیت (State Channels) وجود دارند. در این بخش به مقایسه شبکه اپتیمیسم با برخی از این راه‌حل‌ها می‌پردازیم.
اپتیمیسم و زک رول‌آپ‌ها
زک رول‌آپ‌ها از یک روش متفاوت استفاده می‌کنند که تراکنش‌ها را با استفاده از اثبات‌های رمزنگاری تایید می‌کنند. این روش امنیت بالایی دارد، اما در حال حاضر پیچیدگی آن باعث شده است که کاربرد کمتری نسبت به اپتیمیسم داشته باشد.
اپتیمیسم و کانال‌های استیت
کانال‌های استیت یک راه‌حل دیگر برای کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت تراکنش‌ها هستند، اما این روش برای تراکنش‌های خاص و محدود مناسب است و به طور گسترده در برنامه‌های غیرمتمرکز قابل استفاده نیست. در حالی که اپتیمیسم توانسته است با ارائه یک راه‌حل جامع، محدودیت‌های کانال‌های استیت را رفع کند.
نحوه استفاده از شبکه اپتیمیسم
استفاده از شبکه اپتیمیسم برای کاربران و توسعه‌دهندگان بسیار آسان است. در ادامه مراحل استفاده از این شبکه توضیح داده شده است:
۱. انتخاب کیف پول سازگار
برای استفاده از شبکه اپتیمیسم، ابتدا باید یک کیف پول سازگار مثل متامسک یا آرجنت داشته باشید. این کیف پول‌ها از شبکه اپتیمیسم پشتیبانی می‌کنند و به شما امکان می‌دهند تا به راحتی دارایی‌های خود را به این شبکه منتقل کنید.
۲. انتقال دارایی به شبکه اپتیمیسم
پس از نصب کیف پول، می‌توانید دارایی‌های خود را از شبکه اصلی اتریوم به اپتیمیسم انتقال دهید. برای این کار از پل‌های مخصوصی که بین اتریوم و اپتیمیسم وجود دارند، استفاده می‌شود.
۳. انجام تراکنش‌ها و استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز
پس از انتقال دارایی‌ها، می‌توانید از برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) سازگار با اپتیمیسم استفاده کنید و تراکنش‌های خود را با هزینه کمتر و سرعت بالاتر انجام دهید.
چالش‌ها و محدودیت‌های شبکه اپتیمیسم
با وجود مزایای بسیار، شبکه اپتیمیسم با چالش‌هایی نیز مواجه است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. زمان طولانی برای برداشت دارایی‌ها
در شبکه اپتیمیسم، زمان برداشت دارایی‌ها به شبکه اصلی اتریوم معمولاً چند روز طول می‌کشد که این موضوع برای برخی کاربران ناراحت‌کننده است. البته برخی از پروژه‌ها در حال تلاش برای کاهش این زمان هستند.
۲. نیاز به اعتبارسنج‌ها
عملکرد اپتیمیسم به میزان زیادی به اعتبارسنج‌ها وابسته است که باید تراکنش‌ها را تأیید کنند. هر گونه ضعف یا نقص در سیستم اعتبارسنجی می‌تواند امنیت شبکه را به خطر بیاندازد.
۳. نبود استانداردسازی کامل
از آنجایی که تکنولوژی رول‌آپ‌ها هنوز به بلوغ نرسیده است، مشکلاتی نظیر نبود استانداردسازی در روش‌های مختلف وجود دارد. این مسئله ممکن است باعث بروز ناسازگاری‌ها بین شبکه‌های مختلف شود.
نتیجه‌گیری
شبکه اپتیمیسم به عنوان یک راه‌حل لایه دوم برای اتریوم، به کاربران و توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا با هزینه کمتر و سرعت بیشتر از امکانات شبکه اتریوم استفاده کنند. این شبکه با استفاده از تکنولوژی رول‌آپ خوش‌بینانه توانسته است به یکی از راه‌حل‌های اصلی مقیاس‌پذیری در اکوسیستم اتریوم تبدیل شود. اگرچه این تکنولوژی با چالش‌هایی همراه است، اما مزایای آن باعث شده که بسیاری از برنامه‌های غیرمتمرکز به سمت استفاده از آن حرکت کنند.
استفاده از شبکه اپتیمیسم می‌تواند برای کاربرانی که به دنبال کاهش هزینه‌ها و بهبود تجربه کاربری در اتریوم هستند، انتخاب مناسبی باشد.
