فرق اسپات و فیوچرز و مارجین؛ روش‌های معاملاتی در بازار ارز دیجیتال

در دنیای معاملات ارزهای دیجیتال، انتخاب روش مناسب برای خرید و فروش دارایی‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است و شناخت تفاوت‌های میان اسپات، فیوچرز و مارجین می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر کمک کند. این سه نوع معامله، هر یک با ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود، گزینه‌هایی متفاوت را پیش روی معامله‌گران قرار می‌دهند. پرسش «فرق اسپات و فیوچرز و مارجین چیست؟» ذهن بسیاری از افراد، از مبتدیان تا حرفه‌ای‌ها، را به خود مشغول کرده است. این مطلب از سکه دیجیتال با بررسی دقیق این روش‌ها، از مکانیزم عملکرد گرفته تا ریسک‌ها و مزایا، راهنمایی جامع برای درک این تفاوت‌ها ارائه می‌دهد.

تعریف سه روش معاملاتی

معامله اسپات (Spot) به خرید و فروش فوری دارایی‌ها با تحویل آنی اشاره دارد، در حالی که فیوچرز (Futures) به قراردادهایی برای خرید یا فروش دارایی در آینده با قیمتی مشخص مربوط می‌شود. مارجین (Margin) نیز روشی است که در آن معامله‌گر با وام گرفتن از صرافی، قدرت معاملاتی خود را افزایش می‌دهد. این سه روش، پایه‌های اصلی معاملات در بازارهای مالی، به‌ویژه ارزهای دیجیتال، را تشکیل می‌دهند و هر یک با هدف خاصی طراحی شده‌اند. درک این تعاریف، گام نخست در شناخت تفاوت‌های آن‌هاست.

چگونه هر روش کار می‌کند؟

در معاملات اسپات، خریدار و فروشنده دارایی را در لحظه معامله با قیمت جاری بازار مبادله می‌کنند و مالکیت بلافاصله منتقل می‌شود. فیوچرز اما شامل قراردادهایی است که تاریخ انقضا و قیمت از پیش تعیین‌شده دارند و تسویه آن‌ها در آینده انجام می‌شود، بدون نیاز به مالکیت فوری دارایی. مارجین به معامله‌گر اجازه می‌دهد با سپرده‌گذاری بخشی از سرمایه (مارجین اولیه)، چندین برابر دارایی را معامله کند و سود یا زیان بر اساس کل مبلغ محاسبه می‌شود. این تفاوت در مکانیزم، کاربرد هر روش را متمایز می‌سازد.

زمان‌بندی معاملات؛ تفاوت در تحویل دارایی

یکی از بارزترین تفاوت‌ها میان این سه روش، زمان تحویل دارایی است. در اسپات، تحویل بلافاصله پس از معامله صورت می‌گیرد و معامله‌گر مالک واقعی دارایی می‌شود. در فیوچرز، تحویل به زمان مشخصی در آینده موکول می‌شود، هرچند بسیاری از قراردادها به‌صورت نقدی تسویه می‌شوند و دارایی فیزیکی جابه‌جا نمی‌شود. مارجین اما به زمان تحویل وابسته نیست؛ این روش می‌تواند هم در معاملات اسپات و هم فیوچرز به کار رود و تنها به‌عنوان ابزاری برای افزایش حجم معامله عمل می‌کند. این تفاوت، استراتژی‌های متفاوتی را برای هر روش ایجاد می‌کند.

سطح ریسک؛ مخاطرات هر روش

ریسک در معاملات اسپات معمولاً پایین‌تر است، زیرا معامله‌گر تنها به اندازه سرمایه‌ای که وارد کرده، در معرض ضرر قرار دارد. فیوچرز به دلیل استفاده از اهرم (Leverage)، ریسک بالاتری دارد؛ اگر بازار برخلاف پیش‌بینی حرکت کند، زیان می‌تواند از سرمایه اولیه فراتر رود. مارجین نیز با توجه به وام‌گیری، ریسک بالایی را به همراه دارد و در صورت کاهش ارزش دارایی، ممکن است منجر به کال مارجین (Margin Call) یا لیکوییدیشن شود. این سطوح مختلف ریسک، انتخاب هر روش را به تحمل ریسک معامله‌گر وابسته می‌کند.

میزان سرمایه مورد نیاز؛ تفاوت در ورود به معامله

برای شروع معاملات اسپات، معامله‌گر باید کل مبلغ دارایی را تأمین کند و هیچ وامی در کار نیست. در فیوچرز، تنها بخشی از ارزش قرارداد (مارجین اولیه) مورد نیاز است که این مبلغ معمولاً ۵ تا ۲۰ درصد کل ارزش است. مارجین نیز به سرمایه اندکی برای سپرده نیاز دارد، اما با استفاده از اهرم، امکان معامله با چند برابر سرمایه فراهم می‌شود. این تفاوت در نیاز به سرمایه، اسپات را برای سرمایه‌گذاری مستقیم و فیوچرز و مارجین را برای معاملات اهرمی مناسب می‌سازد.

سود و زیان؛ نحوه محاسبه بازده

در معاملات اسپات، سود یا زیان بر اساس اختلاف قیمت خرید و فروش دارایی محاسبه می‌شود و به میزان دارایی واقعی بستگی دارد. در فیوچرز، سود و زیان بر اساس تغییرات قیمت قرارداد در زمان تسویه یا بستن موقعیت تعیین می‌شود و می‌تواند چندین برابر سرمایه اولیه باشد. مارجین نیز سود و زیان را بر اساس کل مبلغ معامله (با احتساب اهرم) محاسبه می‌کند، نه فقط سرمایه سپرده‌شده. این تفاوت در محاسبه، پتانسیل سود و زیان را در هر روش متمایز می‌کند.

کاربردها؛ هر روش برای چه هدفی مناسب است؟

اسپات برای سرمایه‌گذاری بلندمدت و خرید دارایی به‌منظور مالکیت واقعی ایده‌آل است، زیرا هدف آن نگهداری دارایی است. فیوچرز بیشتر برای پوشش ریسک (Hedging) یا سفته‌بازی (Speculation) استفاده می‌شود و به معامله‌گران اجازه می‌دهد بدون مالکیت دارایی، از تغییرات قیمت سود ببرند. مارجین نیز برای افزایش قدرت معاملاتی در کوتاه‌مدت مناسب است و اغلب در کنار اسپات یا فیوچرز به کار می‌رود. این کاربردها نشان می‌دهند که هر روش برای استراتژی خاصی طراحی شده است.

اهرم مالی؛ نقش Leverage در تفاوت‌ها

اهرم مالی یکی از عوامل اصلی تمایز این سه روش است. در اسپات، اهرمی وجود ندارد و معامله‌گر تنها با سرمایه خود معامله می‌کند. فیوچرز به‌طور ذاتی از اهرم استفاده می‌کند و معامله‌گر می‌تواند با سرمایه اندک، موقعیت‌های بزرگ‌تری باز کند. مارجین نیز مبتنی بر اهرم است و به وام‌گیری از صرافی وابسته است، که این امکان را به کاربر می‌دهد تا چندین برابر سرمایه خود معامله کند. این ویژگی، فیوچرز و مارجین را پرریسک‌تر و در عین حال پربازده‌تر از اسپات می‌سازد.

کارمزدها؛ هزینه‌های مرتبط با هر روش

کارمزد در معاملات اسپات معمولاً پایین‌تر است و تنها شامل اختلاف قیمت خرید و فروش (Spread) یا کارمزد ثابت صرافی می‌شود. فیوچرز علاوه بر اسپرد، شامل کارمزدهای Funding Rate (نرخ تأمین مالی) است که برای حفظ موقعیت‌ها دریافت می‌شود. مارجین نیز به دلیل وام‌گیری، هزینه بهره (Interest) اضافی دارد که به کارمزدهای پایه اضافه می‌شود. این تفاوت در هزینه‌ها، انتخاب روش را به بودجه و استراتژی معاملاتی وابسته می‌کند.

مثال عملی؛ تفاوت‌ها در عمل

فرض کنید معامله‌گری با ۱۰۰۰ دلار وارد بازار شود. در اسپات، او می‌تواند ۱۰۰۰ دلار بیت‌کوین بخرد و مالک آن شود. در فیوچرز، با اهرم ۱۰ برابری، او می‌تواند موقعیت ۱۰,۰۰۰ دلاری باز کند و از تغییرات قیمت سود ببرد، بدون مالکیت واقعی. در مارجین، او با سپرده ۱۰۰۰ دلار و اهرم ۵ برابری، ۵۰۰۰ دلار معامله می‌کند و سود یا زیان بر اساس این مبلغ محاسبه می‌شود. این مثال، تفاوت‌های عملی این روش‌ها را به‌خوبی نشان می‌دهد.

جدول مقایسه؛ مروری بر تفاوت‌ها

انتخاب روش مناسب برای شما

فرق اسپات و فیوچرز و مارجین در زمان‌بندی، ریسک، سرمایه مورد نیاز و کاربرد آن‌ها نهفته است. اسپات برای کسانی که به دنبال مالکیت واقعی و ریسک پایین هستند، فیوچرز برای سفته‌بازان و تحلیل‌گران ریسک‌پذیر، و مارجین برای معامله‌گرانی که می‌خواهند با سرمایه کم، سود بیشتری کسب کنند، مناسب است. شناخت این تفاوت‌ها به شما کمک می‌کند تا با توجه به اهداف و تحمل ریسک خود، بهترین روش را انتخاب کنید و در بازار ارزهای دیجیتال موفق‌تر عمل نمایید.

سوالات متداول برای فرق اسپات و فیوچرز و مارجین